Kritiek op scheidsrechters is van alle tijden, maar de nadruk ligt steeds vaker op beslissingen van de arbitrage. Dat constateert Eredivisie-arbiter Jeroen Manschot, die zich er als landelijk arbitrageplanner terdege bewust van is dat het scheidsrechterstekort in het amateurvoetbal serieus is.

Over een fout van een scheidsrechter wordt tegenwoordig zó lang doorgegaan, zegt Manschot, die zich in de Week van de Scheidsrechter hard maakt voor meer begrip voor de arbitrage. Want hij vindt het nog steeds een heel mooi vak. ‘Word scheidsrechter’, dat prijkte afgelopen speelronde in het betaald voetbal op de rug van de scheidsrechters, ook bij Manschot. Het is in de Week van de Scheidsrechter de start van een wervingscampagne.

Onmisbaar

“De rol van de scheidsrechter wordt regelmatig onderbelicht”, aldus Manschot. Zonder 22 spelers wordt er niet gevoetbald, maar zonder scheidsrechter ook niet.”

De leidsman ziet juist dat een dergelijke rol natuurlijk ontstaan is. “Uiteindelijk is de scheidsrechter in het leven geroepen, omdat die 22 spelers het niet eens werden. Wij geven sturing aan een sportief verloop van de wedstrijd en zijn keihard nodig. Als voetballers foutloos zouden blijven, eindigt iedere wedstrijd in 0-0. Dat zegt ook wel genoeg.”

Verandering in voetballerij

Manschot ziet dat nieuwe aanwas uitblijft en ziet dat deze trend al even aan de gang is. “Tegenwoordig zie je geen scheidsrechters meer die dit hun hele leven doen, zoals de huidige scheidsrechters in de top die al vijftien tot twintig jaar fluiten.”

Ondertussen is de concurrentie op het gebied van vrijetijdsbesteding ook gestegen tijdens de coronapandemie, concludeert de scheidsrechter.

“Mensen maken tegenwoordig andere maatschappelijke keuzes en kiezen simpelweg ook voor andere sporten. In de coronapandemie is men andere hobby’s gaan zoeken, kwam er geen aanwas meer en daardoor is het probleem ook groter geworden.”

De ontwikkelingen in de maatschappij hebben in zijn ogen ook invloed op de publieke opinie over een scheidsrechter. “Ja, ik zie een verharding in de maatschappij, maar tientallen jaren geleden zag je ook opstootjes en commentaar op de scheidsrechter. Het is nu meer onder de aandacht en het is belangrijk dat we dat een halt toeroepen.”

Nationaal of internationaal probleem?

“We hebben op dit moment zo’n 35.000 scheidsrechters in het Nederlandse voetbal, van KNVB-officials tot clubscheidsrechters. Het is noodzakelijk dat dat aantal groeit. Daarom is besloten om de doelen en ambities op papier te zetten.”

“Ons strategisch plan is om in het komende jaar te werken naar een stijging van 25%, dat is het streven. We willen 1.000 extra KNVB-officials en 4.500 verenigingsofficials werven.” Om te laten zien hoe leuk het is om scheidsrechter te zijn, is de docuserie Achter het Fluitsignaal in het leven geroepen, die in vier delen iedere zaterdag wordt uitgezonden op ESPN.

Verschillen

Manschot fluit al twaalf jaar betaald voetbal. Ook op de Belgische velden was hij actief en onthult een bijzondere gewoonte bij onze zuiderburen. “In België proost je na iedere wedstrijd met de aanvoerders, trainers en arbitrage met een glas champagne in de kleedkamer van de scheidsrechter. Ongeacht wat er gebeurd is. De ervaring die ik heb, is dat de emotie er dan uit is. Ik zeg niet dat we in Nederland ook moeten doen, maar de gemoedelijkheid is daar anders.”

De aanpak van kritiek op de arbitrage is in Nederland wel zéér mild, zegt Manschot. “In andere landen wordt dat keihard bestraft. Het belangrijkste is dat we het met elkaar normaal hebben over het voetbal. Een beslissing mag altijd besproken worden, want mensen hoeven het niet altijd eens te zijn met mijn beslissing. Ik ben een mens en ik maak fouten. Voetbal is een spel vol fouten, maar die maakt de arbitrage ook.”

Een speler wordt bij een fout ontzien en de scheidsrechter wordt aangepakt, concludeert Manschot. “Het cruciale is dat als de arbitrage een wedstrijdbeslissende fout maakt, er zó lang over wordt doorgegaan. Als we kunnen starten met dat verminderen, denk ik dat het vergrootglas verdwijnt en het fluiten nog leuker wordt dan het al is. Dat zal nooit foutloos worden, terwijl we die intentie wel hebben.”

Stap voor stap

Zero tolerance-beleid is volgens Manschot niet de oplossing, maar een zomerse wijziging in de spelregels – alleen de aanvoerder mag in gesprek met de scheidsrechter – is al een stap in de goede richting. “We maken al hele goede stappen met wat we nu doen, één aanspreekpunt in het veld. Dat helpt in de acceptatie van de beslissingen en het vervolg van de wedstrijd.”

Er moet wat betreft Manschot altijd communicatie blijven tussen spelers en scheidsrechters. “We moeten niet monddood zijn. Spelers niet en arbitrage ook niet. We moeten met elkaar op een normale manier in gesprek blijven. Maar voetbal is de grootste sport in Nederland en dan is de voorbeeldfunctie van het betaald voetbal extra belangrijk.”