In Oranje Uitgelicht brengt ESPN in aanloop naar het toernooi elke dag twee Oranje-spelers onder de aandacht. Via achtergrondstukken, portretten en analyses leer je alle EK-gangers beter kennen. Met in deze aflevering aandacht voor Xavi Simons.

In de Eredivisie heeft de Nederlandse voetbalfan een jaar van hem kunnen genieten en ook de Bundesliga is sinds dit seizoen een absolute ster rijker. De jonge Xavi Simons schittert in clubverband al twee seizoenen op rij en lijkt zijn ongekende belofte in te lossen, maar in het Nederlands elftal wil het nog maar niet vlotten. Ligt een Seedorf-scenario op de loer? Of moeten we gewoon wat geduld met hem hebben?

ESPN duikt in het mysterie van Simons bij Oranje.

Het onmiskenbare talent van Simons staat buiten kijf en komt in clubverband geregeld tot uiting. Met acht doelpunten en liefst dertien assists vindt hij snel zijn weg bij RB Leipzig in de Bundesliga. Voeg daar een paar opvallend sterke optredens in de Champions League aan toe en je kan spreken van een geweldig debuutseizoen. Aanpassingsproblemen lijken niet aan hem besteed.

Anders is dat bij Oranje. Na dertien interlands is de 21-jarige aanvaller nog altijd niet bij een interlandgoal betrokken geweest en ook zijn veldspel is nog niet om over naar huis te schrijven.

Toch hoeft Nederland zich geen zorgen te maken, zegt ESPN-commentator Leo Oldenburger, die het boek Xavi: het verhaal van het wonderkind met gouden krullen schreef. “We moeten niet de nadruk leggen op het feit dat hij het nog niet heeft laten zien. Hij komt er wel een keer doorheen. Als dat lukt heeft Oranje de komende tien jaar een topper in huis.”

Mediastorm

Waar de meeste voetballers pas in de mediastorm belanden bij een debuut in de hoofdmacht, is dat bij Simons anders. Vanaf de overstap op zevenjarige leeftijd van zijn jeugdclub in Alicante naar FC Barcelona, staat de jonge krullenbol al in de schijnwerpers. Na vier Ballon d’Ors voor jeugdspelers, meerdere sponsordeals en reclamespotjes met spelers als Neymar, is de naam van de jonge Barça-tiener even later geen onbekende meer voor de gemiddelde voetbalfan. Van ‘lekker voetballen’ zonder druk is geen sprake meer.

Omgeven door een mentaal pantser lijkt deze druk makkelijk van hem af te glijden. Zonder de helpende hand van zijn broer Faustino was dit waarschijnlijk anders geweest, aldus Oldenburger. “Hij heeft Xavi erg beschermend opgevoed. Faustino heeft hem goed begeleid en een beetje uit de wind gehouden. Daardoor heeft Xavi nooit echt gepanikeerd.”

Omringd door de groten der aarde

Stoïcijns manoeuvreert hij zich door de jeugdelftallen op La Masia, waarna hij in 2019 op 16-jarige leeftijd kiest voor de overstap naar de jeugdopleiding van Paris Saint-Germain. Hij wordt groot met Lionel Messi bij Barça en in Parijs vaart hij in het kielzog van zijn idool Neymar. Op jonge leeftijd wordt Simons al omringd door de groten der aarde.

Geflankeerd door zijn moeder en broer groeit de tiener Xavi uit tot volwassen man. Daarbij nemen absolute voetbalgrootheden als Neymar en Messi hem onder hun hoede. “Als dat soort spelers zich om je bekommeren, kan je wel concluderen dat zij zien wat je in je mars hebt als voetballer”, verzekert Oldenburger.

Mysterie

Simons trekt uiteindelijk naar PSV, waar hij voor het eerst onder het Nederlandse vergrootglas komt te liggen. Juist onder de vaderlandse loep weet hij op de top van zijn kunnen te presteren, zag ook Oldenburger. “Hij ervaart ogenschijnlijk geen druk. Als seniorenspeler heeft hij het al waanzinnig gedaan. Ook bij Leipzig lijkt hij nu vrij van de druk te spelen, maar bij Oranje krijgt hij dat niet voor elkaar. Het is bijna een mysterie.”

Net zo’n mysterie ontstond in de jaren ’90 rondom een Nederlands toptalent.

Als Clarence Seedorf op 16-jarige leeftijd debuteert bij Ajax, is hij de jongste speler in de clubgeschiedenis. Op dat moment geldt de opvallend zelfbewuste Seedorf al jaren als het grootste talent van zijn generatie en clubs als Real Madrid hengelen al vanaf zijn veertiende verjaardag naar zijn diensten. Toch speelt de druk hem geen parten. Spelers als Frank Rijkaard en Danny Blind nemen hem bij de hand en zorgen ervoor dat hij niet naast zijn schoenen gaat lopen. Iets wat hem aardig lukt.

Parallellen met het verleden

Op clubniveau viert Seedorf tijdens zijn loopbaan het ene na het andere succes, maar wie aan hem denkt in een Oranje-shirt, stuit toch al snel op de dieptepunten. Een wissel na twintig minuten op het EK van 1996, conflicten met bondscoach Marco van Basten, uitgefloten worden door eigen publiek en memorabele gemiste penalty’s. Ook krijgt hij bij het Nederlands elftal nooit de rol toebedeeld die hij bij zijn clubs wel krijgt.

“Ik heb heel veel wedstrijden van Seedorf in Oranje gezien en daar zaten echt wedstrijden bij waarin hij geen lantaarnpaal voorbij kwam. Wat dat betreft is het te vergelijken met de situatie van Simons: het grote verschil met hoe hij bij zijn clubs voetbalt en bij het Nederlands elftal”, aldus Oldenburger.

De vergelijking Seedorf-Simons valt best te maken. Jeugdhypes die het waarmaken, leren van de groten der aarde, onder hoge druk presteren bij hun clubs, bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen ondanks hun jonge leeftijd en het in het Nederlands elftal (nog) niet laten zien.

Simons is op het EK nét 21, net als Seedorf in 1997. Simons staat straks op het EK na een ijzersterk debuutseizoen in de Bundesliga, Seedorf toen na een indrukwekkend eerste seizoen bij Real Madrid.

Het verschil met toen en nu is dat Seedorf zich bij een gouden generatie aan ervaren internationals voegde en enigszins in de luwte kon ‘wennen’, terwijl Simons grotendeels met landgenoten speelt die het nog moeten laten zien. Iets dat nog meer druk met zich meebrengt en tijd nodig heeft. Tijd die hij van de bondscoach lijkt te krijgen, maar ook op kan raken.

Als een dolle hond

Tijdens de tweede periode van Ronald Koeman als bondscoach maakten alleen Virgil van Dijk en Denzel Dumfries meer minuten dan Simons in Oranje. Toch betekent dat volgens Oldenburger geen garantie op een basisplaats op het EK. “De wedstrijden in de voorbereiding zullen bepalen of hij wel of niet gaat spelen. Hij moet het een keer laten zien. Koeman heeft een hoop geduld met hem gehad en stelt hem wel steeds op. Koeman herkent en erkent wel zijn kwaliteiten, maar hij moet wel gaan presteren.”

“Maar als hij straks wel een paar doelpunten maakt op het EK, loopt iedereen weer als een dolle hond achter Xavi Simons aan. Zo snel en opportunistisch is het voetbal wel.”

Laten we hopen dat hem de Seedorf-behandeling bespaard blijft. Dat zijn ster ook in het Oranje schittert. Dat de beslissende in een penaltyserie van de voet van Simons komt en dat Seedorf de laatste international was die werd uitgefloten voor eigen publiek.

Dat Nederland straks als een dolle hond achter Xavi Simons aanloopt.